www.przyszloscwprzeszlosci.info

janusz

Starożytni Egipcjanie swą ojczyznę nazywali Kemit-Czarna Ziemia,w przeciwieństwie do pustyni,którą określało słowo deszeret-czerwona ziemia.Czarne,żyzne gleby w dolinie Nilu tworzył muł naniesiony przez wody rzeczne pośrodku czerwonych jałowych piasków pustynnych.Czarny Kraj był pasem urodzajnej ziemi rozciągającej się po obu stronach rzeki. Corocznie Nil występował z brzegów, nanosząc osady,na których bujnie rozwijało się życie.Od jego wylewów uzależnione było istnienie powstałej tutaj cywilizacji.Dar Nilu-tak nazwał Egipt grecki historyk Herodot,ktory odwiedził go ok,450r.p.n.e.
W XIXw.powstała teoria o pochodzeniu egipskiej cywilizacji faraonów.
Miała ona zostać przeniesiona na Nil przez niewielką grupę ludzi-rasę''dynastyczną''-pochodzącą z zewnatrz najprawdopodobniej z Azji Zachodniej.Najczęściej na agresorów,którzy przejeli władzę,typowano Sumerów, czego dowodem miały być wizerunki różniących się fizycznie, okrągło głowych napastników przedstawionych na rękojeści słynnego noża z Gebel el-Arak,a także ukazane na tym samym zabytku łodzie o wysokich dziobach i rufach nieprzypominające egipskie.Jednak badania prehistoryczne wskazują na silne związki z ludami zamieszkującymi Saharę i Nubię.Legendy natomiast mówią,że cywilizacja ta powstała w wyniku upadku innej kultury,którą zniszczył wielki kataklizm na Atlantyku i jest ona jej spadkobiercą.

janusz

Nasza wiedza o Egipcie pochodzi z grobowców królów,królowych i arystokracji.Ich wnętrza były bogato zdobione malowidłami na ścianach,przedstawiającymi sceny z życia danej osoby oraz życia bogów.Często chowano ludzi z dobytkiem.W grobowcach odnajdywano meble,rydwany,a nawet fragmenty ubrań i resztki potraw.
Egiptolodzy dzielą historię Egiptu na trzy główne okresy:
Stare Państwo /2686 - 2181 p.n.e./ kiedy budowano piramidy.
Średnie Państwo /2133 - 1786 p.n.e./
Nowe Państwo /1567-1085 p.n.e./
Starożytna cywilizacja egipska trwała 3000 lat.W 30 roku p.n.e. najechali te tereny Rzymianie i stały się one częścią imperium cezarów. Egiptem rządził król zwany faraonem.Wyraz ten oznacza ''wielki dom'' Wierzono że był on potomkiem boga-słońce,o imieniu Re pierwszego władcy tych ziem.Miał on władzę absolutną.Spoczywał jednak na nim szczególny obowiązek sprawowania sprawiedliwych rządów i utrzymania tego,co Egipcjanie nazywali MAAT:porządku,harmonii i równowagi wszechświata.Król mógł mieć wiele nałożnic,jednak tylko jedna kobieta zostawała królewską małżonką.Była to zwykle najstarsza córka ostatniego króla i królowej.Oznaczało to,że król poślubiał swoją rodzoną lub przyrodnią siostrę.Najważniejsi urzędnicy wyznaczeni przez panującego władcę to dwaj wezyrowie.Jeden rządził w imieniu króla Górnym Egiptem,a drugi Dolnym.Niższymi urzędnikami byli zarządcy,kontrolujący obszary wiejskie i tzw.starsi,którzy kontrolowali miasta.Rządcy nakładali na ludzi wiele różnych podatków.Ponieważ nie używano jeszcze pieniędzy,podatki płacono w naturze,ofiarowując produkty lub pracę.Wezyrowie,przy pomocy drobnych urzędników,kontrolowali system podatkowy.

blad

Ja moge dodać że Maat, w mitologii egipskiejto bogini prawdy i sprawiedliwości. Uosobienie ładu i prawego życia, który narodził się po stworzeniu świata. Przestrzeganie norm Maat powoduje, że równowaga kosmosu jest niezachwiana. Była córką Boga Słońca Ra. Iść drogą Maat oznaczało - szukać mądrości, a czynić Maat oznaczało postępować według prawa, sprawiedliwie. Zapewnienie Maat było też najważniejszą powinnością faraona. Właśnie temu służył codzienny rytuał celebrowany przez kapłanów w świątyniach, którzy sprawowali go w imieniu władcy. Maat była jedną z głównych postaci uczestniczących w Sądzie Zmarłych - Sądzie Ozyrysa - ważenie ich serca, które nadzorował Anubis. Na jednej szali kładziono serce zmarłego, na drugiej zaś leżało pióro Maat. Jeśli serce było lżejsze, zmarły odszedł do świętej ziemi Amenti, jeżeli nie, to wracał z powrotem, żeby naprawić swoje błędy. Z powodu tego, że nic nie jest lżejsze od piórka Maat, musiał człowiek prowadzić cnotliwe życie, żeby przejść przez Sąd Ozyrysa. Maat przedstawiano jako kobietę z piórem strusim na głowie.

Jeżeli chodzi zaś o małżestwa rodzeństw, chodziło o zapewnienie czystości krwi rodów królewskich, nie tylko w lini męskiej, ale i (co czasami wydaje sie ważniejsze) w lini żeńskiej.

janusz

Miasto Słupa - Starożytne Junu nazywane przez Greków Heliopolis-Miastem Słońca,było miejscem kultu kamienia Benben,który symbolizował
zarówno Słońce jak i prawzgórze,które wyłoniło się z praoceanu podczas
stworzenia świata.Z pisanych źródeł wynika,że na tym terenie,istniała nie-
zwykle tajemnicza budowla zwana Wysokim Piaskiem Junu.Był to ogromny
pagórek,rodzaj platformy o planie kolistym.Prawdopodobnie z tego miej -
sca kapłani obserwowali zarówno w dzień jak i w nocy niebo.W Junu były
dwa sanktuaria,świątynie Re i Atuma stanowiły jeden ciąg zorientowany na lini wschód -zachód.Po środku nich znajdował się ''Dom Obelisku'',gdzie
stał święty filar ''Benben.''Oprócz Re i Atuma czczono w Junu boginie nie-
bios Hathor,przedstawianą jako krowę o ciele pokrytym gwiazdami.Kultem
otaczano tutaj święte zwierzęta.Do najsłynniejszych należał święty byk zwany ''Bykiem z Junu''.Symbolem nieustającego odradzania się i nie -
śmiertelności był ptak Benu,zwany przez Greków ''Feniksem''.Egipcjanie
uważali go za duszę boga Re.Być może imię Benu pochodzi od czasownika
uben,albo też od słowa benben,znanego już nam kamienia.Egipski wyraz
benu oznaczał również czaplę.Podobno w mieście tym na potężnych obeli-
skach - słupach zapisana była wiedza o potężnym kataklizmie jaki znisz-
czył poprzednią cywilizację.

blad

Obeliski - Smile

ustawiano je również parami przy wejściu do świątyni. Pełniły wówczas rolę symbolicznej bramy między niebem a ziemią. Na bocznych ścianach umieszczano inskrypcje z imionami władców. Największy obelisk w Egipcie znaleziono w kamieniołamach w Asuanie. Nigdy nie został skończony. Miałby wysokość 42 m.
Heliopolis,, ciekawe miasto, dzisiaj dzielnica Kairu. Z obelisków ktore tam stały na miejscu ocalał jeden , z czerwonego granitu wzniesiony przez Senusereta I z XII dynastii, stanowiącego niegdyś element wielkiej świątyni Re. Obeliski zostały rozkradzione przez wiele państw i stanowią ozdobę do dzisiaj. Jestem ciekaw ilu ludzi zdaje sobie sprawę obok czego przechodzą. Najwięcej obelisków jest w Rzymie
Flaminio

Obelisk Flaminio – jest obeliskiem Ramzesa II. Jego wysokość wynosi 24 metry. Stoi na Piazza del Popolo. Pochodzi z Heliopolis. Przywieziony do Rzymu przez Oktawiana Augusta w 10 roku p.n.e. i ustawiony na Circus Maximus. Odnaleziony 1587 roku wraz z obeliskiem laterańskim, pęknięty na dwie części. Ustawiony w 1589 roku przez papieża Sykstusa V. Rzeźby lwów przy podstawie dodane zostały w 1818 roku. Rzeźby te wykonał Giuseppe Valadier, który w roku 1820 uporządkował otoczenie placu. Nazwa placu pochodzi od topoli (łac.populus), które rosły w tym miejscu w czasach starożytnych.

Solare

Obelisk Solarny – jest obeliskiem Psametycha II. Jego wysokość wynosi 21 metrów 79 centymetrów. Stoi na Piazza di Montecitorio. Pochodzi z Heliopolis. Przywieziony do Rzymu przez Oktawiana Augusta w 10 roku p.n.e., wraz z obeliskiem Flaminio. Ustawiony jako część zegara słonecznego na Campus Martius. Odnaleziony w XVI wieku – ponownie zakopany i znów odkryty w 1792 roku. Ustawiony przez papieża Piusa VI przed Palazzo Montecitorio w tymże, 1792 roku.

Dogali

Obelisk Dogali – jest obeliskiem Ramzesa II. Jego wysokość wynosi 6 metrów 34 centymetry. Stoi w Termach Dioklecjana. Jest jednym z pary z Heliopolis. Drugi obecnie znajduje się we Florencji. Przywieziony do Rzymu, do świątyni Izydy. Odnaleziony w 1883 roku przez Rudolfa Lanciani'ego w pobliżu bazyliki Santa Maria sopra Minerva. Upamiętnia obecnie bitwę pod Dogali (Etiopia – 1925 r.). Na swoje obecne miejsce przeniesiony w 1924 roku.

Matteiano

Obelisk Matteiano – jest najmniejszym rzymskim obeliskiem. Jest obeliskiem Ramzesa II. Jego wysokość wynosi 2 metry 68 centymetrów. Jest drugim z pary, ze świątyni Re w Heliopolis. Pierwszy to Macuteo. Przewieziony do świątyni Izydy, która znajdowała się nieopodal bazylika Santa Maria sopra Minerva. Odnaleziony w XIV wieku, został ustawiony po wschodniej stronie Santa Maria in Aracoeli na Kapitolu. Przeniesiony do Villa Calimontana po przebudowie placu, dokonanego według projektu Michała Anioła w XVI wieku. Później obelisk zaginął. Odnalezione, na początku XIX wieku fragmenty, połączono i ustawiono w 1820 roku.

Macuteo

Obelisk Macuteo – jest obeliskiem Ramzesa II. Jego wysokość wynosi 6 metrów 34 centymetry. Stoi na Piazza della Rotonda. Jest jednym z pary stojącej niegdyś przed świątynia Re w Heliopolis – drugi to Matteiano. Przeniesiony do świątyni Izydy, która znajdowała się nieopodal bazyliki Santa Maria sopra Minerva. Odnaleziony 1373 roku, został ustawiony po wschodniej stronie Santa Maria in Aracoeli na Kapitolu. Przeniesiony przed Panteon przez papieża Klemensa XI w 1711 roku i ustawiony nad fontanną zaprojektowaną przez Filipa Barigioni.

Obeliskami również mogą się pochwalić Paryż, Konstantynopol, Nowy York no i oczywiście Londyn, jak wiele rzeczy nakradzionych w British Muzeum.

janusz

Ze źródeł historycznych wynika,że na służbie Świątyni Benben w Heliopolis
było zatrudnionych aż 12 000 kapłanów i że tajemniczy obiekt o kształcie
piramidy nazywano czasem ''kamieniem,który spadł z nieba''.W Księdze
Umarłych czytamy:''Oto gwiaździste niebo jest w Heliopolis''.Arcykapłan z
tego miasta nosił tytuł ''szefa astronomów''.Złożone i wyrafinowane cechy
astronomiczne piramid i Wielkiego Sfinksa w Gizie,leżących tak blisko He-
liopolis,o których wiadomo,że były pod kontrolą heliopolitańskich kapłanów
przemawiają za teorią obserwatorium kosmicznego tamtych czasów.Od samego początku miejsca te były kojarzone z tajemniczą grupą półboskich
istot zwanych ''Szemesu Hor''-''Towarzyszami Horusa''.Emblematem tych
istot,upamiętnionych w tradycji jako ''założycieli Heliopolis'' oraz jako ''na-
uczycieli z niebios'',był sokołogłowy bóg Horus,boskie dziecko Ozyrysa i Izydy,ktorych gwiezdnymi odpowiednikami były Orion i Syriusz.Horusa ko-
jarzono z wieloma rzeczami,przedewszystkim ze Słońcem.W tym aspekcie
połączył się w Heliopolis z Atumem,tworząc synkretyczną formę boga Sło-
ńca Re, przedstawianego jako człowieka z głową sokoła,zwieńczoną dy -
skiem słonecznym i kobrą,ureuszem.Towarzyszy Horusa można by na -
zwać tymi,którzy idą ''drogą Słońca'' lub ''drogą Re'',Współcześni astrono-
mowie nazywają te drogi ''ekliptyką''.''Szemes Hor'' śledząc ''drogi'' Re byli badaczami zjawiska precesji i chcieli uczynić ludzi bogami,znawcami
kosmosu.

janusz

BOGOWIE STAROŻYTNEGO EGIPTU
ATUM - przedstawiany w postaci mężczyzny z koroną faraonów na głowie. W teologii miasta Heliopolis opisywany jako pra-bóg: pierwszy pagórek wyłoniony z praoceanu.
RE (Ra) - bóg Słońca. Jego głowę zdobi dysk słoneczny. Kapłani miasta Heliopolis złączyli jego kult z wcześniejszym kultem boga Amona. Tworzył pary z wieloma bogami. Był słońcem, które świeciło w południe, właścicielem barki, którą wszyscy bogowie płyną po niebie (czyli wewnątrz bogini Nut) każdego dnia ze wschodu na zachód, z krainy życia do krainy umarłych. Płynęli, aby odrodzić siebie i świat dnia następnego, podtrzymać porządek kosmosu uosobiony w postaci bogini Maat.
PTAH - przedstawiany jako mężczyzna z ogoloną głową, z berłem w ręku. W Memfis był uważany za boga stwórcę całego świata mocą myśli i słowa. Jego świętym zwierzęciem był byk Apis.
SOBEK - bóg-krokodyl, którego uważano, szczególnie w okresie XI i XII dynastii (dzieje Egiptu obejmują XXX dynastii), za stwórcę świata.
ANUBIS - bóg zmarłych. Jego świętym zwierzęciem był czarny pies prawdopodobnie błędnie uważany też za szakala). Anubis pomagał Ozyrysowi w świecie umarłych, gdzie prześwietlał myśli człowieka.
TOT (Thot) - bóg Księżyca i władca czasu przedstawiany jako ibis, pawian albo człowiek z głową tych zwierząt. Uznany za wynalazcę pisma, stał się opiekunem pisarzy. Uważany był także za twórcę kalendarza. Kapłani z miasta Heliopolis widzieli w nim stwórcę całego kosmosu i bogów.
ATON - tarcza słoneczna utożsamiana z wczesnym odzwierciedleniem boga słonecznego. Pojawił się w czasach XVIII dynastii; jeden z jej faraonów, zakochany w Atonie, przyjął imię Echnaton (tzn. "pożyteczny dla Atona"), założył nową stolicę religijną dla całego Egiptu i rozpoczął prześladowania kultu innych bogów. Niektórzy religioznawcy widzą w tym wydarzeniu narodziny monoteizmu - pierwszego w dziejach ludzkości.
OZYRYS - władca świata umarłych i ich sędzia, przedstawiany często w postaci mumii. Każdy Egipcjanin chciał się z nim utożsamić po śmierci, aby przejąć jego moc zmartwychwstania (Ozyrysa zabił bóg Set, wskrzesili zaś inni bogowie przy pomocy bogini Izydy).
HATHOR - bogini nieba i uosobienie Wielkiej Macierzy, przedstawiana najczęściej w dwóch postaciach: kobiety z dyskiem słonecznym na głowie między rogami albo jako krowa. Była okiem Horusa i okiem Re, łzami, z których powstał człowiek. Opiekunka kobiet rodzących i Drzewo Życia po śmierci. Utożsamiały się z nią żony faraonów. Inne boginie, jak choćby Maat, Izyda, Nut, Sachinet, Bastet, Neit, Seszat, Mut przejmowały jej cechy. Jako bogini Uto-Wadżet (atakującą kobrę), była promieniami słońca: życiodajnymi i śmiercionośnymi, które symbolizował ureusz (znak węża), noszony na czole przez władców.
AMON - bóg o niebieskiej skórze i głowie zdobionej dwoma piórami. W rękach trzyma bicz i znak życia anch. Jego znaczenie rosło od XI dynastii, gdy Teby stały się stolicą Egiptu. Utrzymał wysoką pozycję przez ponad 200 lat, zwykle w parze Amon-Re.
HORUS - przedstawiany jako sokół lub człowiek z jego głową. Uosabiał cały Egipt. Fumonowie utożsamiali się z Horusem przejmowali różne jego imiona. Słońce, Księżyc były jego oczami, stąd tytuł Pana Niebios. Horusa-faraona otaczały zwykle boginie: Nechbet (sęp) i Wadżet (kobra), które symbolizowały połączony Egipt Górny i Dolny oraz uosabiały Hathor.
SET - gwałtowny Pan Burzy, piorunów i pustyni. Jego świętym zwierzęciem był dziwny czworonóg (połączenie osła-antylopy-świni-psa). Możliwe, że był najważniejszym bogiem Egiptu przed I dynastią; zdetronizował go Horus (słynne są przekazy o ich walce). Zaczynając od XXV dynastii, staje się wcieleniem zła, utożsamiany z przeciwnikiem wszystkich bogów Egiptu i ludzi - wężem Apopisem. Tymczasem wcześniej przedstawiano go, jak stoi w barce Re i przebija włócznią złego Apopisa. Możliwe, że Seta uważano za boga obcokrajowców, o których opinia była coraz gorsza. Pojawiło się przekonanie, że "Horus jest bogiem Egiptu, a Set wszystkich innych narodów". Miał być jedynym bogiem, który nie umrze.
CHNUM - bóg z głową barana, który lepił ludzi i bogów na kole garncarskim. Często łączony z Re i innymi bogami.
IZYDA - małżonka i mścicielka Ozyrysa, opiekunka świata, przedstawiana, podobnie jak Hathor, z dyskiem słonecznym.

janusz

W całym Egipcie jak widać czczono kilkaset bóstw,ale tylko niektóre zy -
skały charakter ponadlokalny.Kult większości z nich ograniczał się do
granic dawnych prowincji,w których był pierwotnie praktykowany,nie znaj-
dując odzwierciedlenia w żadnym z trzech najważniejszych systemów
religijno-kosmogonicznych istniejących w Egipcie dynastycznym,po zje-
dnoczeniu Północy i Południa.Poza koncepcją heliopolitańską gdzie Wie-
lkiej Dziewiątce-Enneadzie bogów przewodniczył Re,istniały inne ośrodki
religijne.Dużą rolę odgrywały kosmogonie: memficka,według której stwór-
cą świata był bóg Ptah,dokonujący aktu kreacji za pomocą słowa,oraz her-
mopolitańska,wykształcona w środkowoegipskim ośrodku religijnym zwa-
nym Miastem Ośmiu /grecka nazwa-Hermopolis/,zakładająca,że zalążkiem
świata było jajo stworzone przez cztery pary pierwotnych bóstw,z którego
wykluł się demiurg Atum.Obdarzona twórczymi siłami ósemka,to cztery
pary męskich żab i płodnych węży,które połączyły się i zniosły niewido -
czne jajo. Z niego wykluł się ptak światłości,pierwszy widzialny byt- Atum-
Gęgacz,stwórca ładu.Wynurzył się z praoceanu na Wyspie Pożogi i wydał
z siebie donośny gęgot,przerywając nieprzeniknioną dotąd ciszę panującą
w otchłani niebytu.Tym dźwiękiem dał początek życiu.
Religia starożytnego Egiptu kształtowała się jak widać również pod wpły-
wem środowiska i klimatu.

janusz

Gdy doszło do zjednoczenia kraju pod egidą Północy,zasadniczą rolę w
wierzeniach Egipcjan zaczął odgrywać Horus,a każdy z faraonów stawał
się jego ziemskim wcieleniem.W tym samym czasie ukształtowała się
też dualistyczna koncepcja państwa podzielonego na Górny i Dolny Egipt.
Jako źródło różnorodnych opozycji znajdowała ona odbicie w religii,która
ugruntowywala przeświadczenie,że współistnienie przeciwnych,ale uzu-
pełniających się pierwiastków czy sił jest koniecznym elementem świata,
niezbędnym do zachowania jego odwiecznego porządku,który jak wiemy
Egipcjanie nazywali Maat.Tak jak Dolny Egipt potrzebował Górnego,tak
ziemie w dolinie żyły dzięki wodzie,która spływała z Południa.Tak jak żuła-
wy potrzebowały pustyni,która odgradzała je od niepożądanych sąsiadów,
tak ład współistniał z chaosem,ciemność z jasnością,dobro ze złem,życie
ze śmiercią.

janusz

W wierzeniach egipskich ludzka dusza istnieje również po śmierci ciała i składa się z pięciu części: Ka, Ba, Ach, Imienia oraz Cienia. W celu zachowania tożsamości w istnieniu po śmierci, ciało było balsamowane i mumifikowane. Ciała były tymczasowo umieszczane w trzcinowych trumnach w bardzo gorącym piasku, co szybko wysuszało zwłoki i zapobiegało rozkładowi. Później następował pogrzeb. W późniejszych czasach zaczęły powstawać drewniane groby, rytuały i reguły pochówku były rozbudowywane, komplikował się sposób mumifikacji. Balsamowanie zostało wynalezione w okresie Czwartej Dynastii. Usuwano wszystkie miękkie tkanki, a powstałe miejsca wypełniano natronem.

Istotną rolę odgrywała Księga Umarłych – zbiór prawie dwustu magicznych tekstów, rysunków i pieśni, dopasowywanych każdorazowo do osoby zmarłego, mających ułatwić mu przejście do świata pośmiertnego. W niektórych grobach Księga Zmarłych jest również wymalowana na ścianach.

Według późniejszych wierzeń, dusza zmarłego zostaje przyprowadzona przed oblicze Anubisa, a ciężar jego serca – zapisu moralności – jest porównywany z ciężarem pióra Maat – bogini prawdy, sprawiedliwości i porządku. Jeśli wynik wypadnie na korzyść zmarłego, to zmarły jest prowadzony przez Horusa do Ozyrysa, w przeciwnym wypadku jest pożerany przez Ammit (por. Am-heh) – pożeraczkę grzeszników o głowie krokodyla, tułowiu geparda i zadzie hipopotama.