www.przyszloscwprzeszlosci.info

Barbarax

Ból – metody leczenia

Międzynarodowe Towarzystwo Badania Bólu nakazuje lekarzom wysoce zindywidualizowane podchodzenie do każdego pacjenta, zaś leczenie według zaleceń MTBB powinno w każdym przypadku ujmować równoległe stosowanie metod farmakologicznych oraz fizykoterapii, elektroterapii, medycyny manualnej, psychoterapii, a w niektórych przypadkach postępowań operacyjnych. Powyższe wskazania nakładają na lekarzy obowiązek ogarnięcia pakietu wiedzy pochodzącej z wielu dziedzin medycyny, dającej możliwość natychmiastowego jej spożytkowania w domu pacjenta, w szpitalu i w hospicjum.

Leczenie analgetykami

Leczenie objawowe bólu receptorowego i niereceptorowego polega na stosowaniu leków, które noszą nazwę analgetyków. Najpopularniejszym z nich jest paracetamol. Z racji bezpieczeństwa i skuteczności jego działania, Amerykańskie Kolegium Chorób Reumatycznych (ACR) zaleca paracetamol, jako lek pierwszego rzutu w przypadkach m.in. zapalenia kości i stawów. Dla stworzenia pozoru ultranowoczesności ten dość sędziwy w sensie lat funkcjonowania lek, nosi różne wymyślne nazwy, tym wymyślniejsze im liczniejsze są jego „ozdobniki”, czy dodatkowe składowe. Zwykły polski paracetamol, lek dobrze przebadany, służy do usuwania zwyczajnych codziennych bólów o umiarkowanym nasileniu. Charakterystyczne jest jego bezpieczeństwo kliniczne oraz, co istotne, działanie przeciwgorączkowe, jakże ważne u dzieci. W leczeniu bólu ostrego stosuje się dawki do 4 g/dobę, w bólu przewlekłym o połowę mniejsze.

Innym analgetykiem z grupy nieopioidowej jest metamizal, doskonale wszystkim od lat znany jako Pyralginum. Jest zbliżony w działaniu do omawianego wcześniej paracetamolu. Są poglądy, że w sensie analgetycznym działa nawet szybciej i skuteczniej. Warty jest polecenia zwłaszcza w bólach kolkowych, gdzie powinien być stosowany z lekami rozkurczowymi. Maksymalna dawka jednorazowa wynosi 1,0 g, dzienna 3 g. Jednakże pyralginum ma znacznie większą od paracetamolu liczbę działań niepożądanych.

Blokady

Metoda znana jest od ponad 100 lat i polega na zablokowaniu przewodnictwa w nerwach obwodowych, korzeniach i zwojach nerwowych. Zabieg stosowany jest w celach diagnostycznych, prognostycznych i leczniczych. Tą drogą dokonuje się m.in. blokady włókien tzw. układu współczulnego, co jest uważane za skuteczną metodę wspomagającą leczenie bólu neuropatycznego (zależnego od uszkodzenia układu nerwowego). Blokady polegają na wyłączeniu receptora, czego np. doświadcza się przy znieczuleniu kokainą rogówki.

Blokady infiltracyjne są wykonywane za pomocą podania leku w pobliże struktur układu nerwowego. Zabieg wymaga od lekarza dobrej znajomości anatomii, a od chirurga staranności podczas znieczulania skóry, zwłaszcza przy wykonywaniu tzw. małych zabiegów. Stosowane do blokad leki znieczulenia miejscowego, a w szczególności lidokaina, po wchłonięciu do krwiobiegu działają również ogólnie, hamując ogniska wzmożonej pobudliwości w układzie nerwowym. Osobnym rodzajem blokady jest podanie leku znieczulającego do światła kanału kręgowego drogą nakłucia lędźwiowego lub podpotylicznego, gdzie poza lekami znieczulającymi podaje się również hydrokortyzon, a nawet morfinę, która znosi np. ból nowotworowy na okres do 20 godzin.

Leczenie chirurgiczne

Wykonywane jest w celu uśmierzenia bólu tam, gdzie wszystkie inne metody zawodzą. Zabiegi polegają na dekompresji uciśniętego nerwu, usunięciu nerwiaka, a często zespoleniu końców przeciętego nerwu. Typowym przykładem jest chirurgiczna dekompresja nerwu pośrodkowego u chorych z zespołem cieśni nadgarstka, czy nerwu łokciowego w zespole cieśni kanału tego nerwu. W wielu wypadkach zabiegi chirurgiczne, wiodące do zniszczenia układu przewodzącego, powodują przerwanie ciągłości dróg bólu. Tego typu operacje wymuszane są najczęściej przez nacieki nowotworowe. W ostatnich latach rozwój wiedzy i techniki spowodował wprowadzenie narzędzi mikrochirurgicznych, laserów, termokoagulacji i krioterapii chirurgicznej, co znacznie zwiększa precyzję zabiegów.

Podejmowane są również próby bardzo dokładnej lokalizacji miejsca uszkodzenia elementów układu nerwowego, co zmniejsza niebezpieczeństwo wystąpienia powikłań. Techniki komputerowe i magnetycznego rezonansu jądrowego potrafią chirurgowi wskazać sposób, dostęp i rozległość zmiany, którą następnie ma operować. Tym samym nie jest on już skazany na wynik loterii, jakiej może dostarczyć nie rozpoznana wcześniej zmiana anatomiczna.

Dr nauk med. Jan Niżnikiewicz
[link widoczny dla zalogowanych]